Cerrahi riskleri öngörmede faydalı bir uygulama: American College of Surgeons Risk Calculator

Özet: Komorbiditeleri bulunan hastaların komplikasyonsuz olarak opere edilip edilemeyeceği cerrahlar için önemli bir uğraş konusudur. Bu paylaşımda komplikasyon riskinin öngörülmesini ve hasta ve/veya hasta yakınları ile paylaşılmasını kolaylaştıran American College of Surgeons tarafından geliştirilen bir internet uygulaması tanıtılmıştır.

Ana metin

Tüm solid tümörlerin yaklaşık olarak 2/3’ü 65 yasın üzerindeki hastalarda görülmekte olup, bu durum tüm kanser ölümlerinin %70’ine karşılık gelmektedir.(1) Yaşlı hastalara yaklaşım genç hastalardan farklı olup, hastanın komplikasyonsuz olarak opere edilip edilememeği cerrahlar için önemli bir uğraş konusudur. Cerrahlar çoğu zaman hastanın komorbiditelerini subjektif olarak değerlendirdikten sonra sağduyularıyla karar verirler.

Cerrahların bu konudaki en önemli yol göstericilerinden biri de; anestezi değerlendirmesidir. Ancak Anestezi değerlendirmesi genel olarak dâhili problemlerle ilgili öngörülerde bulunmasına karşın cerrahi komplikasyonların da; dahil edildiği genel bir bakış açısı sağlamaz. Günümüz dünyasında bu amaçla daha sofistike araçların kullanılması gerekmektedir.

Genel olarak bu amaçla kullanılan pek çok araç olup; hastanın yaşı, vücut kitle indeksi, ASA skoru, ECOG skoru, Charlson Komorbidite Indeksi ve Modifiye Frailtite Indeksi bunlardan bazılarıdır. Bunların her birinin kendisine özgü eksiklikleri olup, hiçbirisi perioperatif komplikasyonları öngörmede yeterli değildir. Bu konudaki mükemmeliyet arayışları sürmektedir.

Cerrahi komplikasyonlar hem hastalara yarattığı morbidite ve mortalite riski; hem de sağlık sistemi için getirdiği ilave yükten dolayı, tüm dünyada yoğun olarak çalışılan konuların başında gelmektedir. Bu konudaki değerli çabalardan birisi de; National Surgical Quality Improvement Program (NSQIP)’dır. Bu program American College of Surgeons tarafından; cerrahi komplikasyonların prevelansını belirlemek, altta yatan risk faktörlerini anlamak ve bu konuda yeni politikalar geliştirmek amacıyla oluşturulmuştur. Toplam 71 adet parametrenin degerlendirildigi ve kurumların hasta verilerini girerek katkıda bulundukları veri tabanı, bugüne kadar kadar pek çok branşta, sayısız operasyon konusunda çarpıcı bilgiler sağlamış ve Üroloji disiplini dışında da; pek çok bilimsel makaleye kaynak teşkil etmiştir. (2, 3)

QUIRP’in ortaya koyduğu belki de; en önemli fayda, operasyonlara spesifik komplikasyon oranlarını internet ortamında, yine hastaya özel olarak ortaya koymasıdır. Bunun için oluşturulan programın uygulanması son derece kolay olup, sıklıkla kullandığımız CAPRA skoruna veya MSKKC’in geliştirdiği prostat kanseri öngörü modellerine benzemektedir. Böylece, hasta ve/veya hasta yakınlarını, sürece dâhil etmek daha kolay ve objektif olmaktadır. Bunun yanında Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’dan 700 adet farklı seviyede kurumun verisini topladığı için; mükemmeliyet merkezleri yerine Ürolog’ların günlük pratiklerini yansıtmaktadır. Bu uygulamaya https://riskcalculator.facs.org/RiskCalculator/ adresinden ulaşılabilir.

Programın basamakları şu şekildedir.

Resim 1: Programın açılış sayfası. Burada iki adet onay kutucuğu bulunmakta. İleri butonu ile bir sonraki basamağa geçilmekte.

Resim 2: Bu sayfaya yapılacak operasyon girilmekte. Yapılacak operasyon genel olarak İngilizce olarak yazılmalı. Ardından örneğin “cystectomy” ile ilişkili tüm operasyon kodları çakmakta. Bunun gibi “nephrectomy” veya “prostatectomy” de yazılabilir. Aynı anda iki operasyon da girilebilir. Örneğin radical prostatectomy + herniorrhaphy gibi. 

Resim 3: Hasta parametrelerinin girildiği sayfa.

Resim 4: Yaşanma ihtimali bulunan problemlerin listelenmiş hali. Örneğin radikal sistektomi ve ileal loop adayı olan örnek sanal bir hastada herhangi bir komplikasyon gelişme ihtimali %41.1, cerrahi komplikasyon gelişme ihtimali %35.5 olarak saptanmıştır.

Resim 5: Son sayfada da; elde edilen veriler PDF olarak hastanın adi da yazılarak alınabilmekte veya e-posta olarak hastaya veya kendi adresinize gönderilebilmektedir. 

Ancak bu programın da eksikleri de bulunmaktadir. Bunlardan birisi bu veri tabanının operasyondan sonraki 1 ayı kapsamasıdır. Hâlbuki komplikasyonların %45’i operasyonun ikinci ve üçüncü aylarında ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, bu uygulama kullanılırken bu konu akılda bulundurulmalıdır.          

Referanslar

1. Zbar AP, Gravitz A, Audisio RA. Principles of surgical oncology in the elderly. Clinics in geriatric medicine. 2012 Feb;28(1):51-71. PubMed PMID: 22326035. Epub 2012/02/14. eng.

2. Obeid NM, Azuh O, Reddy S, Webb S, Reickert C, Velanovich V, et al. Predictors of critical care-related complications in colectomy patients using the National Surgical Quality Improvement Program: exploring frailty and aggressive laparoscopic approaches. The journal of trauma and acute care surgery. 2012 Apr;72(4):878-83. PubMed PMID: 22491599. Epub 2012/04/12. eng.

3. Chappidi MR, Kates M, Patel HD, Tosoian JJ, Kaye DR, Sopko NA, et al. Frailty as a marker of adverse outcomes in patients with bladder cancer undergoing radical cystectomy. Urologic oncology. 2016 Jun;34(6):256 e1-6. PubMed PMID: 26899289. Pubmed Central PMCID: PMC4875870. Epub 2016/02/24. eng.